Przeciętny samochód składa się z wielu części — około 30 000 — i każda z nich ma określoną funkcję. Od prostych śrub i nakrętek łączących wszystko w całość, po sam silnik, każdy samochód to skomplikowana kombinacja tych części. Więc jeśli chodzi o katalizator, prawdopodobnie wiesz, że to część samochodu, ale nie wiesz po co Ci on. Może Cię zaskoczyć informacja, że zadaniem katalizatora jest przekształcanie szkodliwych zanieczyszczeń w mniej szkodliwe emisje, zanim jeszcze opuszczą one układ wydechowy samochodu.
Czy mój samochód ma katalizator?
Jeśli Twój samochód został wyprodukowany po 1975 roku, odpowiedź najprawdopodobniej brzmi tak. Każdy samochód na drodze jest źródłem szkodliwego tlenku węgla, węglowodorów i tlenków azotu. Przy milionach samochodów jeżdżących każdego dnia zanieczyszczenie to może powodować poważne problemy. Emisje spalin przyczyniają się do chorób układu oddechowego, złej jakości powietrza i zanieczyszczenia środowiska. Aby zwalczyć te szkodliwe skutki, Agencja Ochrony Środowiska (EPA) zaostrzyła przepisy dotyczące emisji w połowie lat 70., a katalizator był wymaganym elementem we wszystkich samochodach od 1975 r. (rok, w którym został utworzony).
Jak katalizatory redukują szkodliwe zanieczyszczenia?
Katalizator znajduje się na spodzie samochodu, w układzie wydechowym między kolektorem wydechowym a tłumikiem. Sama część ma kształt kulki lub plastra miodu i jest pokryta katalizatorem metalicznym, zwykle połączeniem platyny, rodu i palladu. Gdy spaliny przechodzą przez podgrzewany katalizator, zachodzą dwa zdarzenia katalityczne:
- Katalizator redukcji jest pierwszym z dwóch zdarzeń katalitycznych, które mają miejsce. Wykorzystuje katalizatory metalowe do redukcji szkodliwych tlenków azotu poprzez rozdzielenie cząsteczek na azot i tlen. Azot jest uwięziony w konwerterze, podczas gdy tlen przechodzi.
- Katalizator utleniania jest drugim zdarzeniem katalitycznym. Redukuje niespalone węglowodory i tlenek węgla poprzez spalanie (utlenianie) ich na metalowym katalizatorze.
Zasadniczo Twój katalizator odfiltrowuje szkodliwe produkty uboczne w spalinach i spala je. I chociaż główną funkcją katalizatora jest zmniejszenie szkodliwych emisji, poprawia on również wydajność Twojego samochodu, a dobrze utrzymany samochód przedłuży żywotność katalizatora, minimalizując możliwość kosztownej naprawy lub wymiany katalizatora.
Jakie są oznaki awarii katalizatora? Czy środek do czyszczenia katalizatora działa?
Istnieje wiele możliwych oznak awarii katalizatora. Zamulony silnik lub zmniejszone przyspieszenie to subtelne objawy, których nie należy ignorować — poproś mechanika o zdiagnozowanie problemu tak szybko, jak to możliwe. Ciemny dym ze spalin i zapach siarki lub zgniłych jaj z wydechu to bardziej zauważalne oznaki awarii katalizatora.
Inne problemy z samochodem mogą prowadzić do uszkodzenia katalizatora. Nieprawidłowe świece zapłonowe lub uszkodzony czujnik tlenu mogą spowodować przegrzanie katalizatora. Może również zostać uszkodzony przez zanieczyszczenia w paliwie; paliwo ołowiowe niszczy metale katalizatora. Płyn chłodzący silnik może wyciekać do układu spalania z powodu wadliwej uszczelki głowicy cylindrów, ostatecznie zatykając katalizator. Wszelkie wycieki płynów należy szybko naprawić; pomoże to zapobiec potencjalnym uszkodzeniom katalizatora lub innych części samochodu. Chociaż środek do czyszczenia katalizatora jest opcją do usuwania drobnych zatorów, prawdopodobnie nie będzie miał wpływu na większe problemy.
Najlepszym sposobem na uniknięcie konieczności naprawy lub wymiany katalizatora jest przestrzeganie zalecanego harmonogramu konserwacji samochodu i utrzymywanie w dobrym stanie układów wydechowych, emisji i spalania. Dobrze utrzymany samochód pomoże przedłużyć żywotność katalizatora o dziesięć lub więcej lat. Jednak w rzadkich przypadkach konieczna jest naprawa lub wymiana katalizatora.
Ile kosztuje naprawa lub wymiana katalizatora?
Czasami możliwa jest naprawa katalizatora, choć może być prawie tak droga jak wymiana. Wynika to z faktu, że katalizator wymaga metali szlachetnych, takich jak platyna, rod i pallad. Te materiały są drogie do zakupu dla mechaników, co skutkuje wyższymi kosztami naprawy. Poza wymianą tych metali, głębokie czyszczenie jest jedną z niewielu innych opcji naprawy. Jeżeli katalizator ulega nadmiernemu zużyciu, jego wymiana może być jedyną opcją.
Ze wszystkich części, które składają się na samochód, katalizator jest bez wątpienia jednym z najważniejszych — i to z kilku powodów. Katalizator pomaga zredukować zanieczyszczenia powietrza, które mogą szkodzić ludziom i środowisku, zamieniając 90% szkodliwych emisji w mniej szkodliwe gazy. Dobrze utrzymany katalizator poprawia sprawność Twojego samochodu, wpływając bezpośrednio na jego ogólny stan zdrowia i osiągi.